(Alectoris graeca graeca),
στην Ελλάδα.
Έχουμε σήμερα την χαρά να δημοσιεύουμε μια εξαιρετικού επιστημονικού ενδιαφέροντος μελέτη του Dr Ν. Μάνιου, η οποία αναφέρεται στα φυσικώς μαρκαρισμένα άτομα ορεινής πέρδικας στην χώρα μας. Μια μελέτη η οποία παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο Θηραματοβιολόγων στην Κύπρο, αλλά και στο επιστημονικό περιοδικό Europeans journal of wild life research.
Είναι πραγματική ευτυχία για την χώρα μας να διαθέτει επιστήμονες όπως τον κο Ν. Μάνιος τον οποίο και για ακόμα μια φορά θα ήθελα και προσωπικά να ευχαριστήσω.
Ο υπεύθυνος ύλης
Τσομώκος Διομήδης
Εισαγωγή
Η πετροπέρδικα (graeca graeca Alectoris) είναι ένα επιδημητικό είδος με σημαντική θηραματική αξία. Απαντά στην ηπειρωτική χώρα (εκτός από τη Θράκη), στα Επτάνησα καθώς επίσης και στα Κύθηρα.
Μέχρι σήμερα, οι μόνες πληροφορίες που είχαμε σχετικά με την πετροπέρδικα στην Ελλάδα προέρχονται από Watson (1962), Papaevagelou (1979), Vavalekas et al (1993) και τον Mittelungen (1991).
Εντούτοις, κανένα στοιχείο δεν είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα για την περιοχή ενδημίας του είδους, οι σχετικές πληροφορίες για τα υποείδη που βρίσκονται στην κεντρική Ευρώπη αναφέρονται από τους Menzdof (1976, 1982), Glutz (1973), Sara (1989), Bernard (1984, 1986, 1991, 1992, 1994).
Το φυσικό μαρκάρισμα έχει χρησιμοποιηθεί με τα πολύ καλά αποτελέσματα ως διαφοροποιητικό χαρακτηριστικό μεταξύ των ατόμων των μελετημένων πληθυσμών θηλαστικών και πουλιών από ορισμένους ερευνητές. Μερικά είδη πουλιών έχουν συγκεκριμένα ευπροσδιόριστα σημάδια, τα οποία καθιστούν την αναγνώριση πιθανή χωρίς την ανάγκη ενός τεχνητού μαρκαρίσματος Bibby et al (1997). Τα σχέδια του ράμφους ενός είδους κύκνων είναι ένα κλασικό παράδειγμα Scott (1981). Κατά τη διάρκεια της παρατήρησης των ζευγαριών της ορεινής πέρδικας και της καταγραφής των καθημερινών δραστηριοτήτων τους κατά τη διάρκεια των μελετών του πρώτου συντάκτη μερικά άτομα, παρατηρήθηκαν για να έχουν τα μαύρα στίγματα στο στήθος τους. Αυτά τα στίγματα είχαν μια πολύ χαρακτηριστική μορφή και διάταξη απολύτως διαφορετική για κάθε άτομο.
Μέθοδοι
Την άνοιξη του 2001, συνολικά 207 αιχμάλωτα άτομα ορεινής πέρδικας ελέγχθηκαν σχετικά με την ύπαρξη μαύρων στιγμάτων στο στήθος (φωτογραφία 1 και 2).
Φωτογραφία 1
φωτογραφία 2.
Τα άτομα τα οποία έφεραν στίγματα φωτογραφήθηκαν και σημάνθηκαν με δακτυλίδι στο πόδι για περαιτέρω παρατήρηση.
Προκειμένου να καθοριστεί η γεωγραφική κατανομή αυτού του ιδιαίτερου χαρακτηριστικού, εξετάστηκαν 93 άτομα από τις διαφορετικές περιοχές κυνηγιού της Ελλάδας.
Η παρατήρηση των άγριων πουλιών πραγματοποιήθηκε στις κοινότητες Μαλουνίου και Δεσφίνας των Νομών Θεσπρωτίας και Φωκίδας αντίστοιχα.
Η παρατήρηση των άγριων πουλιών πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια ισχυρών διοπτρών 20x60 ή με τηλεσκόπιο 60x.
Για κάθε φυσικώς μαρκαρισμένο άτομο που ανιχνεύθηκε στις 2 περιοχές μελέτης, δημιουργούνταν ένα σχήμα των μαύρων στιγμάτων ή φωτογραφίζονταν με τη βοήθεια ισχυρού τηλεφακού.
Αποτελέσματα
Από συνολικά 207 αιχμάλωτα άτομα τα οποία εξετάστηκαν, τα 14 (6,7%) έφεραν τα στίγματα, 9 από αυτά ήταν θηλυκά ενώ 5 ήταν αρσενικά (πίνακας 1).
Μετά την ετήσια αλλαγή του φτερώματος, η διάταξη και μορφή των μαύρων στιγμάτων παρέμειναν σχεδόν οι ίδιες καθιστώντας τα πτηνά αναγνωρίσιμα ακόμα και μετά την αλλαγή του φτερώματος τους. Κατά τη διάρκεια της αλλαγής του φτερώματος, η γενική διάταξη των στιγμάτων δεν παρέμεινε η ίδια. Αυτό πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Ιουνίου και του Ιουλίου όταν λαμβάνει χώρα η αλλαγή του φτερώματος. Σε συνολικά 91 θηρευμένα άτομα που ελέγχθηκαν, τα μαύρα στίγματα βρέθηκαν σε 11 (12%).
Κατά την διάρκεια της έρευνας πεδίου, εντοπίστηκαν και παρατηρήθηκαν 4 αρσενικά και 3 θηλυκά άτομα. Ενώ καταγράφηκαν οι μετακινήσεις τους κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς επίσης και η περιοχή ενδημίας τους.
Συζήτηση
Τα φυσικά χαρακτηρισμένα άτομα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθοριστεί η περιοχή ενδημίας τους και πιθανώς η διάρκεια ζωής τους. Η εύρεση, ορισμένων φυσικώς μαρκαρισμένων ατόμων σε μια περιοχή όπου διεξάγεται έρευνα για τον προσδιορισμό της περιοχής ενδημίας, μπορεί να μειώσει και το χρόνο και τις δαπάνες που απαιτούνται για τη σύλληψη των άγριων ατόμων. Αυτή η σύλληψη συνήθως στοχεύει στην τοποθέτηση ραδιοπομπών στα πτηνά. Επιπλέον, η τοποθέτηση ραδιοπομπών φαίνεται να έχει μια μεγάλη επίδραση στα πουλιά, ειδικά κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών. Σε μια έρευνα σε υβρίδια μεταξύ ορεινής και κοκκινοπόδαρης πέρδικας στις γαλλικές Άλπεις, εννέα τοις εκατό των ραδιο-σημανθέντων πουλιών πέθαναν μέσα στις πρώτες (4) ημέρες μετά από τη σύλληψη (Bernard-Laurent 1989). Τα ραδιοσημανθέντα πουλιά μπορούν να είναι πιο τρωτά κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας μετά από τη σύλληψη (Boag 1972). Το μόνο μειονέκτημα σχετικά με την ανίχνευση των φυσικά χαρακτηρισμένων ατόμων είναι ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί σε ρεματιές όπου υπάρχει αρκετό οπτικό πεδίο για την παρατήρηση. Αφ' ετέρου, τα πουλιά δεν μπορούν να παρατηρηθούν όταν κινούνται στις κορυφές όπου δεν υπάρχει καμία δυνατότητα παρατήρησης μέσω των διοπτρών.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Ποσοστό εμφάνισης των μαύρων στιγμάτων
| Εξετασθέντα | Σύνολο | Φυσικώς μαρκαρισμένα | |
| (Ν) | (%) | ||
| εκτρεφόμενα | 207 | 14 | 6,7 |
| θηρευμένα | 91 | 11 | 12 |
Το αυξημένο ποσοστό (12%) μαρκαρισμένων ατόμων που καταγράφεται στα θηρευθέντα άτομα οφείλεται πιθανώς στο γεγονός ότι σε μερικές περιπτώσεις υπάρχουν στίγματα στα εσωτερικά φτερά, τα οποία δεν είναι ορατά υπό φυσιολογικές συνθήκες και τα οποία καθίστανται ορατά τον χειρισμό των πουλιών από τον κυνηγό ή τον κυνηγετικό σκύλο.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
Εκφράζονται ευχαριστίες στην Δ ΚΟΣΕ για χρηματοδότηση της παρουσίασης της συγκεκριμένης εργασίας στο Διεθνές Συνέδριο Θηραματοβιολόγων στην Κύπρο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
BIBBY, J. C., Burgess, N. D, Hill, D. A, 1997: Bird Cencus Techiques, Academic Press,
BOAG, D. A.1972. Effect of radio packages on behavior of red grouse. J. Wildl. Manage. 36: 511-518.
SCOTT, P. 1981: Variation of bill-Markings of Migrant Swans Wintering in
BERNARD-LAURENT, A., 1990: Mortality factors and survival rates of hybrid partridge in the French Alps. – Trans. 19th IUGB Congress,
GOSSOW, H., HAFNER, F., PSEINER-PETRJANOS, S., VONKILCH, G., VATZINGER, G., 1992: The status of grey partridge (perdix perdix) and rock partridge (alectoris graeca) populations in relation to human land use in
MITTELUNGEN, K., 1991: Brutperiode des Steinhuhns (Alectoris graeca) in Griechenland. J.Orn. 132, 1991:S. 218-219.
SARA M. 1989: Density and biology of the rock partridge Alectoris graeca whitakeri in
VAVALEKAS, K., THOMAIDES C., PAPAEVANGELLOU E., PAPAGEORGIOU N. 1993: Nesting biology of the Rock Partridge Alectoris graeca graeca in northern
WATSON, E., 1961: Three sibling species of Alectoris partridge. Ibis 104:353-367.
