Οι sprinter των αιθέρων
Phylum Chordata
Subphylum Species
Class Aves
Order Columbiformes
Family Columbidae
Genus Streptopelia
Species Streptopelia turtur
Ένα από τα πλέον δημοφιλή
θηράματα της έναρξης είναι το τρυγόνι. Το επιστημονικό του όνομα είναι, Streptopelia turtur και αν εξαιρέσουμε το Streptopelia που υποδηλώνει το
γένος του, το turtur προέρχεται από το χαρακτηριστικό
ήχο της φωνής του το "τουρ τουρ
".
Γεωγραφική εξάπλωση
Το
τρυγόνι ανήκει στο γένος των περιστερόμορφων πουλιών της οικογένειας των
περιστεριδών, είναι είδος μεταναστευτικό,
το συναντάμε σχεδόν στο μεγαλύτερο μέρος ηπειρωτικής Ευρώπης, στην Ρωσία, στην
βορειοανατολική και νοτιοδυτική Σιβηρία, το νότιο Καζακστάν και τις καυκάσιες
χώρες, στην βόρεια και κεντρική Κίνα, τη νοτιοδυτική Μογγολία. Ακόμα στην
Αφρικανική ήπειρο, κυρίως στο Μαρόκο, τη βόρεια Αλγερία, την Τυνησία, κατά
μήκος της παράκτιας Λιβύης, στην κοιλάδας του Νείλου στην Αίγυπτο, στην
Τουρκία, τη βόρεια Συρία, το Λίβανο και το Ισραήλ. Αλλά σε ικανοποιητικούς
αριθμούς το συναντάμε και στην Ασία όπως στο βόρειο ανατολικό μισό του Ιράκ, το
μεγαλύτερο μέρος του Ιράν, του βόρειου Αφγανιστάν και της ανατολικής Αραβίας.
Όπως και πριν είπαμε το τρυγόνι ως μεταναστευτικό είδος περνάει τον χειμώνα στα
ζεστά κλίματα της Κεντρική και Β Αφρική και αναπαράγεται στη κεντρική και νότια
Ευρώπη. Στην
χωρά μας απαντάτε κυρίως στην βόρια και ανατολική Ελλάδα.
Περιγραφή
Το τρυγόνι είναι
παρόμοιο στο σχήμα με τα ήμερα περιστέρια, αλλά αρκετά μικρότερο. Διαφέρει
επίσης στο ότι έχει κοντύτερη ουρά και το πέταγμα του είναι αρκετά πιο γρήγορα
και με αρκετές απότομες αλλαγές πορείας, ενώ η ταχύτητα που μπορεί να ξεπεράσει
τα 115 χιλ την ώρα.
Το
μήκος του κυμαίνεται
κατά μέσο όρο τα 27-29 εκ. και το βάρος του από τα 220-250 γραμ ενώ το άνοιγμα των φτερών του
φτάνει στο μισό μέτρο
Όπως και στα περισσότερα από τα περιστεροειδή δεν υπάρχει φυλετικός
διμορφισμός, δηλαδή το αρσενικό και το θηλυκό δεν διαφέρουν στην εμφάνιση.
Ο γενικότερος χρωματισμός του είναι ένα απαλό γαλαζωπό γκρι σε όλο σχεδόν το κάτω μέρος της
κοιλίας και ένα περισσότερο ανοιχτό μπλε γκρι στον αυχένα στο επάνω μέρος της
κεφαλής. Χαρακτηριστικό
του γνώρισμα είναι οι εναλλασσόμενες άσπρες και μαύρες στενές λωρίδες στα
πλευρά του λαιμού όπως οι σχισμές
βραγχίων ενός σκυλόψαρου.
Ο λαιμός του έχει χρώμα ανοιχτού ροζ όπως σχεδόν
και η πλευρές του προσώπου οι οποίες όμως έχουν και ένα τόνο περισσότερο προς
το γκρι. Το στήθος του είναι ανοιχτό
μοβ-ροζ ενώ η κοιλία του και το κάτω μέρος των φτερών και τα πλευρά του
είναι προς το ανοιχτό γαλαζωπό γκρι. Οι εξωτερικές άκρες των φτερών του (κωπταία
και δευτερεύοντα) έχουν ένα περίγραμμα ασημένιου ή μαυριδερού γκρι. Το
γενικότερο χρώμα των εξωτερικών φτερών του είναι πορτοκαλή-καφετή με τα μαύρα στίγματα
τα οποία και τους προσδίδουν μια διάστικτη εμφάνιση. Το κάτω μέρος της πλάτης καθώς
επίσης και οι πλευρές του γλουτού έχει χρώμα μπλε γκρι, ενώ το πάνω μέρος των
φτερών της ουράς και τα κεντρικά φτερά της έχουν χρώμα ανοιχτού γκρι, ενώ τα εξωτερικά
φτερά της έχουν χρώμα σκούρου γκρι και άσπρο τελείωμα. Τα μάτια του τρυγονιού
είναι κιτρινωπά προς το πορτοκαλί. Τα πόδια και το περίβλημα του ματιού (οφθαλμικός
δακτύλιος) έχουν χρώμα βυσσινί.
Το
θηλυκό τρυγόνι είναι συνήθως ανοιχτότερου χρώμάτος από ότι το αρσενικό όπως
επίσης και τα νεαρά άτομα τα οποία έχουν θαμπότερο το καφετί χρώμα στα φτερά
ενώ δεν έχουν τα μαύρα και ασημένια μπαλώματα στον λαιμό και γενικότερα τα
φτερά τους δίνουν την αίσθηση περισσότερο με λέπια ενώ οι γλουτοί είναι
περισσότερο καφέ από ότι σας ενήλικο.
Αναπαραγωγή
Το τρυγόνι όπως και τα περισσότερα από τα περιστεροειδή είναι είδος μονογαμικό
με χαρακτηριστική αφοσίωση των δυο μελών του ζευγαριού. Η αναπαραγωγική του περίοδο ξεκίνα από τον Μάιο με την
διαδικασία της δημιουργίας μιας μικρής και όχι ιδιαίτερα καλαίσθητη φωλιά. Το
τρυγόνι κατασκευάζει την φωλιά του κυρίως σε διάφορα δένδρα μεσαίου και χαμηλού
ύψους και η οποία αποτελείται από διάφορα ξερά κλαδάκια. Γεννάει συνήθως 2
φορές τον χρόνο από 2 αυγά τα οποία εκκολάπτουν και οι δυο γονείς για περίπου
13 έως 15 ημέρες. Τα νεαρά πουλιά γεννιούνται γυμνά ενώ στην συνέχεια αποκτούν
ένα καφετί χρωματισμό κατά το πρώτο διάστημα της ζωής τους οι νεοσσοί τρέφονται με το λεγόμενο "γάλα
του περιστεριού", ένα υγρό ιδιαίτερα θρεπτικό σαν γάλα, που εκκρίνεται από
τον πρόλοβο των ενηλίκων και το οποίο παράγεται από την συνεχόμενη αναμάσηση
της τροφής από τους γονείς. Παραμένουν στην φωλιά για περίπου 3 εβδομάδες μέχρι να είναι ικανά
να πετάξουν.
Βιότοπος
Οι συνήθεις βιότοποι του τρυγονιού είναι κυρίως οι πεδινές
και ημιορεινές καλλιεργήσιμες περιοχές όχι μεγάλου υψομέτρου, αλλά και μικρές δασικές
εκτάσεις όπως πευκώνες. Απαραίτητες προϋποθέσεις
για τα τρυγόνια είναι κοντά στον βιότοπο τους να υπάρχουν καλλιέργειες για να προμηθεύονται
την τροφή τους καθώς επίσης και νερό.
Διατροφή
Το τρυγόνι όπως και τα περισσότερα απο τα περιστεροειδή
τρέφεται στο έδαφος. Η τροφή του είναι σχεδόν αποκλειστικά φυτικής προέλευσης και
κυρίως από καλλιέργειες δημητριακών όπως σιτάρι καλαμπόκι ηλιόσπορος
καθώς επίσης και διάφοροι άλλοι σπόροι αλλά και μικρά πετραδάκια απαραίτητα για
την πέψη του.
Παρόλα όμως αυτά σε ερευνά που πραγματοποιήθηκε στην Μ
Βρετανία υπολογιστικέ ότι τα τρυγόνια αρέσκονται στο να τρέφονται με σπόρους
αγρίων φυτών πάρα με καλλιέργειες πράγμα όμως δύσκολο μιας και πολύ λίγες μη καλλιεργήσιμες
εκτάσεις υπάρχουν πλέον. Η παραπάνω έρευνα έδειξε ακόμα ότι μόνο ένα 5% της
τροφής τους μπορεί να είναι μη φυτικής προέλευσης όπως μικρά έντομα και διάφορα μικρά
ασπόνδυλα ζώα.
Διάφορα
Η
μετανάστευση του τρυγονιού
πραγματοποιείται κυρίως νύχτα περνά από την χώρα μας τον Απρίλιος ανεβαίνοντας
προς της περιοχές της κεντρικής και Βοριάς Ευρώπης όπου και φωλαιοποιεί και τον
Σεπτέμβριο
με Οκτώβριο κατεβαίνοντας προς την Αφρική για να διαχειμάσει.
Πέρα από το streptοpelia turtur το οποίο είναι και το είδος που επισκέπτεται
την χωρά μας υπάρχουν και αλλά δυο είδη τρυγονιού το streptοpelia οrientalis,
που ζει στην Ασία και σπάνια μεταναστεύει στην
Ευρώπη, και το οenacapensis, που ζει κυρίως σε διάφορες περιοχές της
Αφρικής.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό του είναι ότι όταν πιαστεί
ζωντανό, προσαρμόζεται πολύ εύκολα στην αιχμαλωσία του.
Βασικοί εχθροί του πέρα από τα αρπακτικά πτηνά δεν
υπάρχουν παρά μονό η αλλοίωση και καταστροφή των βασικών βιοτόπων του.
(πρώτη δημοσίευση Αυγουστος 2004 www.kinigotopos.gr)
