Τσίχλα Turdus philomelos

Ένα θήραμα για όλους

Τάξη: Passeriformes (Στρουθιόμορφα)
Οικογένεια: Turdidae (τουρδιδών)
Γένος: Turdus
Είδος: Philomelos

Αποτελεί ένα από τα κλασικότερα και πλέον διαδεδομένα θηράματα για τον Έλληνα κυνηγό και όχι μόνο. Η Turdus philomelos ή όπως είναι περισσότερο γνώστη Τσίχλα η κοινή, ή Κελαϊδότσιχλα, απορία του εξαιρετικού τραγουδιού της, είναι ένα από τα πέντε επιτρεπόμενα θηρεύσιμα είδη της οικογένειας των Κιχλιδών στην χώρα μας και ένα από τα πλέον διαδεδομένα είδη τσίχλας παγκοσμίως.

Γεωγραφική εξάπλωση

Η Turdus philomelos ή Τσίχλα όπως από εδώ και πέρα για λόγους συντομίας θα την αναφέρουμε, ζει σε όλη σχεδόν την Ευρώπη από την Ιρλανδία και τη δυτική Γαλλία, ως την Νορβηγία, την Σιβηρία, την Κασπίας θάλασσας, αλλά και την κεντρική και Βορειοδυτική Ασία και γενικότερα μεταξύ του 60° και 40° βόρειου πλάτους. Οι πληθυσμοί της κυρίως στα Βόρια είναι μεταναστευτικοί και διαχειμάζουν στην Βόρια Αφρική και Νοτιοδυτική Ασία, ενώ οι πληθυσμοί που βρίσκονται στην Νοτιοκεντρική Ευρώπη όπως και στην χώρα μας, απαντώνται καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου κυρίως σε περιοχές με υψηλό υψόμετρο το καλοκαίρι και στα χαμηλότερα μέρη τον χειμώνα. 

Γενική Περιγραφή

Η Τσίχλα είναι ένα μικρού μεγέθους πουλί, του οποίου το μήκος φτάνει τα 24 εκατ. μαζί με την ουρά, η οποία έχει μήκος περίπου τα 9 εκ., το άνοιγμα των φτερών της φτάνει τα 36 εκατ. και το βάρος της κυμαίνεται από 60 έως 85 γραμ. Ο χρωματισμός και των δυο φύλων είναι παρόμοιος, με καστανό το επάνω μέρος του σώματος τους και κιτρινωπού προς το κρεμ την κοιλία, τα πλευρά και το κάτω μέρος των φτερών τους. Το στήθος της είναι υπόλευκο με μια χροιά χρυσό-καφετί και με σκούρα καφετί στίγματα. Τα μάτία της είναι σχετικά μεγάλα και τα πόδια της ανοιχτού κοκκινοκάστανου χρώματος.

Βιότοπος

Ο κατ’ εξοχήν βιότοπος της Τσίχλας είναι οι δασώσεις περιοχές, άλλα και διάφορες άλλες μορφές πυκνής βλάστησης όπως, θαμνότοπους, πουρνάρια, αλσύλλια, φυσικούς φράχτες και ρεματιές, έχει όμως προσαρμοστεί και στους προαστιακούς κήπους, τα πάρκα, τους διαχωριστικούς φράχτες κλπ. Τα τελευταία χρόνια και στην χώρα μας έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο να συναντούμε τσίχλες σε πάρκα και κήπους αλλά και αστικούς χορτοτάπητες, ειδικά μετά από τη βροχή, κάτι που στην κεντρική Ευρώπη συμβαίνει κατά κόρων. Ακόμα οι Τσίχλες αρέσκονται να επισκέπτονται και περισσότερο ανοιχτές περιοχές όπως λιβάδια με αρκετή υγρασία, όπου και τους εξασφαλίζουν αφθονία τροφής, αλλά και καλλιεργήσιμα εδάφη ιδιαίτερα κατά την άνοιξη

Συμπεριφορά

Οι Τσίχλες είναι κατά βάση μεταναστευτικό είδος, μεταναστεύουν το φθινόπωρο προς τις θερμότερες νότιες και δυτικές περιοχές και επιστρέφουν την άνοιξη προς τις περιοχές της κεντρικής Ευρώπης και τις περιοχές αναπαραγωγής τους.

Στην Ευρώπη 6 βασικοί μεταναστευτικοί διάδρομοι έχούν παρατηρηθεί, με κυριότερους αυτούς από την Αγγλία προς την Ισπανία και το Γιβραλτάρ, αλλά και αυτούς που παίρνουν από την Βουλγαρία και την Τουρκία, ενώ δευτερεύοντες είναι αυτοί που παίρνουν από την χωρά μας και την Ιταλία.

Έχει ένα ιδιαίτερο ίσιο και γρήγορο πέταγμά, κατά την διάρκεια του οποίου εκπέμπει το χαρακτηριστικό «τσιχ».

Χαρακτηριστικό είναι και το νευρικό και έντονο ψάξιμο της τροφής της στο έδαφος, με γρήγορα και με νευρικά πηδηματάκια. Ξαφνική είναι και η εμφάνιση της από το πουθενά στους κήπους όπου αφού συλλέξουν γρήγορα την τροφή τους και θα τρέξουν πάλι γρήγορα σε μέρος που τους προσφέρει κάλυψη και απομόνωση για να την φάνε.

Συχνά, η τσίχλα μπορεί να καθίσει για αρκετή ώρα ακίνητη σε κάποιο χαμόκλαδο πλήρως καμουφλαρισμένη και περνώντας τελείως απαρατήρητη.

Διατροφή

Η διατροφή της Τσίχλα ποικίλει ανάλογα το μέρος και την εποχή, αλλά κατά βάση αποτελείται από ζωική τροφή όπως διάφορους γαιοσκώληκες, οι οποίοι αποτελούν το σημαντικότερο μέρος της διατροφής της. Κατά τις περιόδους όμως που το έδαφος είναι αρκετά στεγνό ή υπερβολικά παγωμένο και η σύλληψη σκουληκιών είναι σχεδόν αδύνατη, οι Τσίχλες αναζητούν την τροφή τους στα σαλιγκάρια τα οποία αγαπούν ιδιαίτερα και τα οποία συνθλίβουν με το ράμφος τους πάνω σε πέτρες με ιδιαίτερη επιδεξιότητα. Ανάλογα πάντα με την περιοχή σίτιση της, η Τσίχλα δεν θα αρνηθεί και την φυτική τροφή από καρπούς όπως ελιές, μούρα, βιβούρνο, αγριοκορομηλιά κλπ.

Αναπαραγωγή

Η αναπαραγωγική περίοδο της Τσίχλας ξεκινά ανάλογα πάντα με την περιοχή, από τον Μάρτίο και μπορεί να διαρκέσει και μέχρί τον Αύγουστο. Σε αυτό το διάστημα η θηλύκια Τσίχλα θα κατασκευάσει σε κάποιο σκιερό μέρος δέντρων ή θάμνων, την φωλιά της.  Η φωλιά έχει το σχήμα φλιτζανιού και αποτελείται από κλαδάκια και ξερόχορτα εξωτερικά, ενώ εσωτερικά είναι λεία και επενδυμένη με λάσπη και τα περιττώματα της αναμεμιγμένα με σάλιο. Εκεί η Τσίχλα θα γεννήσει από 2 έως και 4 φορές από 3 έως και 9 αυγά. Τα αυγά έχουν χρώμα ανοιχτού γαλαζωπού με ανοιχτόχρωμα καφέ ή μαύρα στίμάτα και είναι μεγέθους από 21 έως 27 χιλ. Τα αυγά θα χρειαστούν 11 έως 15 ήμερες για να επωαστούν από το θηλυκό και  εκκολάπτονται όλα συγχρόνως. Μετά την εκκόλαψη και οι δυο γονείς φροντίζουν για την ανατροφή και σίτιση των νεοσσών, η οποία και διαρκεί από 12 έως 16 ήμερες, ενώ η πλήρης ανεξαρτητοποίηση των νεοσσών γίνεται μετά την πέμπτη εβδομάδα της ζωής τους. Οι νεοσσοί είναι και αυτοί καφετί στο επάνω μέρος τους και υπόλευκου χρώματος το κάτω μέρος και με ανοιχτόχρωμες ραβδώσεις στην πλάτη

Διάφορα

Κατά το διάστημα της μετανάστευση της η Τσίχλα μπορεί να πετά σε ύψος έως και 3.000 μέτρων.

Τα σπασμένα κελύφη σαλιγκαριών συχνά προδίδουν την παρουσία Τσίχλας στην περιοχή που τα βρίσκουμε.

Χαρακτηριστικό της ανταγωνιστικότητας στην τροφή μεταξύ της Τσίχλας και των Κοτσύφων είναι ότι, οι κότσυφες κλέβουν συχνά το σαλιγκάρι αφότου το έχει πρώτα ανοίξει η τσίχλα.

Ο πληθυσμός της τσίχλας βρίσκεται σε μια σχετική πτώση, φαινόμενο το οποίο σε αρκετές χώρες έχει γίνει αντικείμενο έρευνας.

Ένα από τα μέτρα τα οποία υποστηρίζουν ότι πρέπει να ληφθούν είναι, να καταστήσουν τους δημόσιους κήπους οι οποίοι είναι σημαντικοί βιότοποι για αυτό το είδος, ελκυστικότερους ως βιότοπους.

Δεν είναι τυχαίο το λατινικό όνομα Philomelos που του έχει δοθεί μιας και το κελάηδημα του είναι εξαιρετικής ομορφιάς.

Εχθροί

Βιολογικοί εχθροί της Τσίχλας είναι όλα τα μικρά αρπακτικά είτε αυτά είναι αγρία, είτε όχι, όπως οι γάτες στις αστικές και προαστιακές περιοχές ή στους πρωταρχικούς βιότοπους της, οι νυφίτσες, οι αλεπούδες, ακόμη και οι σκαντζόχοιροι, άλλα και άρπαγες όπως οι κίσσες, οι κουρούνες, τα ξεφτέρια κ.α.

Θα πρέπει ακόμα να αναφέρουμε ότι μεταξύ της Τσίχλας και του Κότσυφα υπάρχει έντονη ανταγωνιστικότητα ειδικά στον τομέα της σίτισης, γι’ αυτό και σε περιοχές με αυξημένους πληθυσμούς Κοτσύφων οι Τσίχλες είναι λιγότερες.

Πέρα όμως από τους φυσικούς αυτούς εχθρούς τους οι Τσίχλες έχουν να αντιμετωπίσουν την συρρίκνωση των βιοτόπων της, όπως τα δάση, οι φυσικοί φράκτες, αλλά και τα φυτοφάρμακα τα οποία ευθύνονται για την μείωση της τροφής της.

Θα πρέπει για ακόμα μια φόρα να τονίσουμε ότι στην μέχρι τώρα βιβλιογραφία, πουθενά δεν αναφέρεται το κυνήγι ως λόγος της μείωσης του πληθυσμού της.